Lưu Quí Tân

Trong những năm gần đây người ta luôn nỗ lực khám phá văn thơ Chăm, say mê nghiêm túc hơn với ý muốn giữ gìn và phát huy những giá trị cao đẹp của các thi nhân đã có công góp sức cho nền văn nghệ Chăm đặc biệt là các thế hệ đàn anh đi trước.

Ts. Quang Cẩn

Tuần này, Ts. Quảng Đại Cẩn thông báo cho bà con Chăm biết rằng Liên Hiệp Quốc sẽ tổ chức một hội nghị về “Chiến lược học tập dành cho trẻ em thiếu giáo dục” (FLEXIBLE LEARNING STRATEGIES FOR OUT-OF-SCHOOL CHILDREN) tại Thái tháng 2/2016. Đây là hội nghị hàng năm do LHQ tổ chức dành cho trẻ em thiếu học tiến mẹ đẻ ở khu vực Châu Á.

Pgs. Ts. Po Dharma

Ts. Po Dharma sinh năm 1945 tại Palei Baoh Dana (Chất Thường, Ninh Thuận). Năm 1968, ông rời khỏi Việt Nam để tham gia phong trào vũ trang Fulro có mật khu ở Campuchia. Năm 1972, ông sang Pháp du học, tốt nghiệp tiến sĩ tại đại học Sorbonne-Paris vào năm 1986 và hiện nay là Phó Giáo Sư tại Viện Viễn Đông Pháp (EFEO).

Tại các quốc gia tân tiến, từ điển là kim chỉ nam của một ngôn ngữ, cấu thành một di sản phi vật thể của một dân tộc mà không ai có quyền chế tạo, chỉnh xửa hay thêm bớt theo quan điểm riêng tư của mình mà không có sự đồng ý của nhà nước. Pháp quốc là quốc gia đầu tiên trên thế giới đã đưa ra khái niệm này và biến ngôn ngữ Pháp thành một hệ thống mang tính cách pháp lý, buộc mọi người phải tuân thủ và chấp hành kể từ thế kỷ thứ XVII.  

G. Moussay

Ngữ Pháp Tiếng Chăm (Nhà Xuất Bản Văn Hoá-Nghệ Thuật, TPHCM, 2015, 328 trang) là công trình dịch sang tiếng Việt của tác phẩm G. Moussay (Grammaire de la langue Cam) do nhà xuất bản Indes de Savantes ấn hành tại Paris vào năm 2006. Ban chuyễn ngữ sang tiếng Việt là cựu dân biểu Lưu Quang Sang, thạc sĩ Nguỵ Văn Nhuận (đại học Sorbonne, Paris) và thạc sĩ Lưu Quang Sáng (Hoa Kỳ).

Ngày 7-8-2015, tôi có đọc bài phỏng vấn của hai nhà thơ Chăm Inrasara và Đồng Chuông Tử về đề tài “Bảo tồn văn hoá Chăm và những thách thức” đăng trên web đài Á Châu Tự Do. Tôi là người Chăm xuất thân từ trường Po Klaong, đã từng sống trong hai chế độ. Dù học hành không đến nơi đến chốn như thiên hạ, nhưng tôi rất tự hào về nguồn gốc lịch sử của Champa và di dản văn hoá do tổ tiên Chăm để lại.

Inrasara

Tại các quốc gia tân tiến, người viết sử luôn luôn phải nhớ câu châm ngôn: “người cầm súng bắn lầm một viên đạn chỉ giết chết một người – người cầm bút viết sai một từ vựng giết chết một thế hệ”. Tiếc rằng một số người Chăm, nhân danh nhà thơ nhà văn, có quyền viết bất cứ những gì về dân tộc Chăm, không cần dựa vào tư liệu nào, viết theo ngẫu hứng và sự suy đoán riêng tư của mình, 

Tuần này Champaka.info có nhận bài viết của Ja Shaklikei (độc giả trong nước) mang tựa đề “Bàn thêm về cấu trúc lưỡng hợp-lưỡn phân trong văn hoá Chăm”. Đây là bải khảo luận có nội dung rất nghiêm túc và khoa học để làm sáng tỏ lại qui luật (adat) mà tác giả gọi là “tanaow-binai / lakei-kamei / klam-yuer” (đực-cái / nam-nữ / đậm-nhạc) tức là tư duy lưỡng hợp / lưỡng phân 

Sohaniim

Vừa qua nhân đọc bài của tác giả Đoàn Vũ Thanh Hoàng (ĐVTH) có nêu ra đôi lời bình luận trên Facebook về bài viết của Ts. Po Dharma đăng trên web Champaka.info mang tựa đề: “Văn hoá Chăm không có triết ý Âm Dương của dân tộc Việt”. ĐVTH cho biết mình đã  “đọc bài viết này lần nữa là lần thứ 8 từ ngày đọc được bài viết lần đầu, có thể đọc gần như thuộc từng dấu chấm câu để không đi đến sai lầm”. 

Nhân đọc bài viết của Quảng Đại Tuyên về “Bước đầu tìm hiểu về triết lí âm dương thông qua hình ảnh cánh diều Chăm” đăng trên web của Inrasara, những bài thuyết trình của Pgs. Ts. Thành Phần về “âm dương” ở TPHCM và quan điểm của một số trí thức Chăm thường nhắc đến “âm dương” ăn sâu vào văn hoá Chăm, một số độc giả trong nước xin Champaka.info