Kỷ niệm 180 năm nhà cách mạng Ja Thak Wa (1835-2015) Print
Written by Pgs. Ts. Po Dharma   
Monday, 23 November 2015 05:45
thak wa 10
Ts. Po Dharma

Năm 1832 đánh dấu một biến cố tang thương trong lịch sử Champa, tức là ngày ra đời của chính sách vô cùng tàn bạo mà vua Minh Mệnh dựa vào đó để ra lệnh cho quân lính chặt đầu người Chăm hầu nhận thêm tiền lương bổng, đốt phá thôn làng Chăm Bani nằm gần bờ biển thành tro bụi, đào mỗ mã các vị vua chúa Champa, chém giết không gớm tay những người Chăm trung thành với Lê Văn Duyệt và Lê Văn Khôi ở Gia Định Thành.

 

Để trả lời cho thái độ đế quốc của triều đình Việt Nam thời đó, Katip Sumat, gốc người Chăm Hồi Giáo ở Campuchia kéo đoàn quân sang Champa vào năm 1833, hợp lực với Ja Tha Wa, để chống lại chính sách xâm lược của triều đình Huế, nhưng không thành.

 

Ja Thak Wa hay Katip Ja Thak Wa là tu sĩ Chăm Bani, gốc Palei Ram (Văn Lâm, Ninh Thuận). Ngài đã từng phục vụ trong triều đình Champa dưới triều đại cuối cùng là Po Phaok The (1828-1832) mà biên niên sử Việt Nam gọi là Nguyễn Văn Thừa. Ja Tha Wa là một nhà chiến lược quân sự đại tài, đã từng đóng vai chủ chốt trong cuộc chiến chống Minh Mệnh của phong trào Katip Sumat (1833-1834). Khi phong trào này bị triều đình Huế tiêu điệt, Ja Thak Wa tiếp tục đấu tranh, hình thành một tổ chức mới vào năm 1834 nhằm phục hưng lại vương quốc Champa độc lập. Để thực hiện dự án này, Ja Warpalei tôn vinh Po Warpalei, gốc người Raglai thuộc dòng tộc của vua Po Rome (1627-1651) lên làm quốc vương Champa và chọn tháp Po Rome làm địa điểm của lễ hội từng bừng nhằm tuyên bố ngày ra đời của “Chính Phủ Champa Lâm Thời” nhằm giải phóng vương quốc Champa ra khỏi ách thống trị của triều đình Huế.

 

Nhằm tiêu diệt phong trào Champa yêu nước vào năm 1834 , vua Minh Mệnh dùng chính sách chia để trị, bằng cách mua lòng cựu quốc vương Champa là Po Phaok The ngã về phe của triều đình Huế hầu chống lại cuộc vùng dậy của Ja Thak Wa. Thế là chiến trường đỏ lửa bắt đầu bùng cháy. Ja Thak Wa  chấp nhận đương đầu với hai thế lực thù địch:

 

• Xua quân chống lại chính sách đế quốc của vua Minh Mệnh đã dùng súng đạn tiêu diệt dân tộc Champa và xoá bỏ vương quốc này trên bản đồ

 

• Kêu gọi quần chúng tẩy chay cựu quốc vương Champa là Po Phaok The, nhân vật  làm tay sai cho triều đình Huế chống lại cuộc vùng dây của dân tộc Champa.

 

thak wa 20-1

 

Trong trận chiến đã diễn ra ở Palei Hamu Linang (Phan Rang), Ja Thak Wa bị thương trên chiến bãi chiến trường vào tháng 4 năm Ất Vị (1835). Lợi dụng cơ hội này, vua Minh Mệnh ra lệnh chặt đầu Ja Thak Wa đưa về Huế, còn thân xác chôn lại ở Phan Rang.

 

Sau khi đã tiêu diệt Ja Thak Wa, vua Minh Mệnh quay đầu trừng trị người Chăm đã từng làm tay sai cho mình, bằng cách kết án tử hình Po Phaok The vào tháng 6 năm Ất Vị (1835), không phải vì tội theo Ja Tha Wa nữa, mà là tội theo Lê Văn Khôi ở Gia Định Thành.

 

Cái chết vinh quang của Ja Thak Wa vì giám đương đầu với chính sách tàn bạo của vua Minh Mệnh và cái chết nhục nhã của vua  Po Phaok The đã làm tay sai cho vua Minh Mệnh chống lại Ja Thak Wa , đã kết thúc trang sử Champa, một vương quốc lừng danh đã từng đóng vai trò quan trọng trong tiến trình hình thành lịch sử của các quốc gia trong khu vực Đông Nam Á.

 

Xin bấm vào đây để xem chi tiết trong Champaka số  12 do IOC-Champa ấn hành 2013: Cuộc khởi nghĩa của Ja Thak Wa (1834-1835)

 

thak wa 20-4