Po Dharma và Ts. B. Laporte

Ngày 13 và 14-5-2011, Ts. Po Dharma có chuyến công du tại Campuchia để tham dự phiên họp với một số nhà khoa học Pháp của Viện Viễn Ðông Pháp hầu bàn về chương trình bảo tồn sách cổ Chăm tại Campuchia.

Campuchia là vương quốc đã đón nhận rất nhiều người Chăm sang lánh nạn kể từ thế kỷ thứ 15. Dân số người Chăm ở Campuchia có gần 300 000 người chia thành hai cộng đồng tín ngưỡng. Cộng đồng thứ nhất là người Chăm theo Hồi Giáo chính thống, chiếm đa số và cộng đồng còn lại sinh sống trong khu vực Kompong Chhnang là người Chăm Hồi Giáo nhưng vẫn còn giữ phong tục cổ truyền như Chăm Bani ở miền trung Việt Nam.

 Cộng đồng Chăm cổ truyền này tự gọi họ là Cham Sot, tức là Chăm gốc, không chấp nhận bỏ đi yếu tố tín ngưỡng dân gian của họ để trở thành người Hồi Giáo chính thống. Chính vì thế, người Chăm theo Islam thường gán cho họ là Chăm Jahet, tiếng Mã Lai viết là Jahat (tiếng Chăm là Jhak) tức là xấu xa, không tốt. Chăm Jahet có nghĩa là Chăm không tôn trọng qui luật Hồi Giáo, mà chỉ làm theo ý muốn riêng tư của họ.

 Qua các cuộc điều tra, người ta nhận thấy rằng, Chăm truyền thống tại Campuchia còn lưu trữ rất nhiều tư liệu viết bằng Akhar Thrah Chăm mà cho đến hôm nay chưa có cơ quan nào đứng ra kiểm kê, nghiên cứu hay bảo tồn. Chuyến công du của Ts. Po Dharma lần này là nghiên cứu lại hồ sơ để đệ trình lên các viện nghiên cứu trên thế giới hầu kêu gọi họ tham gia trực tiếp vào công trình bảo quản sách cổ Chăm tại Campuchia, một di sản tinh thần cần được bảo tồn với bất cứ giá nào.

Trụ sở Viện Viễn Đông Pháp