Chương trình bảo tồn tư liệu hoàng gia Champa (1702-1850)

Written by BBT Harak Champaka

Tuesday, 20 March 2012 03:56

Tài liệu hoàng gia Champa

Thư viện Société Asiatique de Paris là trung tâm duy nhất trên thế giới còn lưu trữ Tư Liệu Hoàng Gia Champa viết từ năm 1702 cho đến 1850, tổng cộng gần 600 hồ sơ trong đó có vào hơn 5000 trang bằng Akhar Thrah Chăm truyền thống và khoảng 900 trang tiếng Hán và Nôm.

Ðây là văn bản chính thức của vương quốc Panduranga-Champa được thị thực bởi hàng trăm ấn triện chữ Hán và Akhar Rik và hàng ngàn chữ ký của những người có liên quan và những người có liên hệ với hệ thống hành chánh quốc gia Champa thời đó.

Tư liệu hoàng gia Champa chia thành nhiều chủ đề, từ văn kiện hành chánh, thuế má, pháp lý cho đến thư từ liên hệ với các nước láng giềng nhất là triều đình Huế thời đó. Văn bản này không viết bằng chữ Chăm cổ điển như ông Quản Ðại Cẩn, một thành viên của Ban Biên Soạn Sách Chữ Chăm (BBSSC) đã từng đưa ra để bào chữa cho chữ Chăm sai lầm của cơ quan này, mà là Akhar Thrah Chăm truyền thống hiện đang lưu hành trong xã hội Chăm hôm nay, có một hệ thống ngữ pháp rất rõ ràng, qui luật chính tả rất vững chắc và phong cách hành văn rất phong phú. Dựa vào yếu tố trên, người ta có thể biết một cách chính xác thế nào là luật "hua baluw" và trong trường hợp nào người ta sử dụng tai "kâk"; "pak praong" như chữ “Po” (ngài, chủ nhân, v.v.), "sak praong" như Sri Banây, v.v. trong hệ thống chữ viết Chăm.

Po Dharma tại đại học Bắc Kinh

Thể theo lời đề nghị của Pgs. Po Dharma, Viện Viện Ðông Pháp đã chấp thuận hình thành một dự án bảo tồn tư liệu này kéo dài trong vòng 3 năm, kể từ năm 2010, bằng cách đưa văn bản chính thức này vào hệ thống CD-Rom kèm theo bản chuyển ngữ La Tinh và bản tóm tắc từng hồ sơ nhằm giúp độc giả tiếp thu được thế nào là chữ viết Chăm nguyên bản thời đó và nội dung của văn bản này. Ðây là một công trình vô cùng đồ sộ, rất tốn kém về ngân sách, đòi hỏi nhiều nhà khoa học tham gia và sự hợp tác giữa các viện nghiên cứu trên thế giới. Chính đó là nguyên nhân giải thích cho sự hiện diện của Pgs. Ts. Po Dharma tại Mã Lai, Nhật Bản và Trung Quốc vào tháng 7 và 8 năm 2009.

Trong thời gian lưu lại tại Á Châu, Po Dharma tổ chức những buổi tham khảo với Gs. Danny Wong Tze-Ken và Gs. Abdullah Zakaria Ghazali (Phân khoa xã hội nhân văn, Ðại Học Malaya, Kuala Lumpur, Mã Lai); Gs. Y. Ishizawa (Hiệu Trưởng Ðại Học Sofia, Tokyo, Nhật Bản), Gs. Wu Jeiwei, Gs. Zhang Yu’an và Gs. Liang Minhe (Trung Tâm Ðông Nam Á, Ðại Học Bắc Kinh).

Po Dharma tại đại học Sofia, Tokyo

Theo kết quả của phiên họp, chương trình bảo tồn Tư Liệu Hoàng Gia Champa là một dự án hợp tác quốc tế giữa 4 đại học trên thế giới: Viện Viễn Ðông Pháp, Ðại Học Malaya (Mã Lai), Ðại Học Sofia (Nhật Bản), Ðại Học Bắc Kinh (Trung Quốc).

Dự án này đặt dưới quyền điều hành của Pgs. Po Dharma (Viện Viễn Ðông Pháp) và Gs. Danny Wong Tze-Ken (Ðại Học Malaya, Mã Lai), với sự cộng tác của Ts. Shine Toshiko (Ðại Học Tokyo, Nhật Bản), Ts. Nicolas Weber (Ðại Học Malaya, Mã Lai), Pts. Liu Zhiqiang (Ðại Học Bắc Kinh, Trung Quốc), Abdul Karim (Chương Trình Thế Giới Mã Lai-Ðông Dương, Mã Lai).