Sam Rainsy

Trong ngôn ngữ Chăm, Yuen là từ phát xuất từ Phạn ngữ  « Yavana » thường dùng trên bia đá của vương quốc Champa vào thời cổ đại để ám chỉ cho người Việt, tức là thần dân của quốc gia Đại Việt. Và thuật ngữ Yuen cũng được sử dụng trong tài liệu hoàng gia Champa viết từ năm 1702 đến năm 1810 nhằm ám chỉ cho người Việt trong nghĩa phổ thông của nó,

tức là công dân của nhà Nguyễn, không mang ý nghĩa kỳ thị chủng tộc. Ngược lại, người Chăm có một từ khác nữa, đó « Jek » cũng ám chỉ cho người Việt, nhưng mang tính cách « chê bai và khinh miệt ».

Tại bán đảo Đông Dương, người Khmer, Lao, Thai (vì ảnh hưởng Ấn Giáo), cũng dùng cụm từ Yuen (Yavana) để ám chỉ cho người Việt. Đây là từ phổ thông được sử dụng trong văn bản hành chánh và sách giáo khoa của các quốc gia này. Tiếc rằng, ông Nguyễn Chí Dũng, Tham Tán của sứ quán Việt Nam tại Nam Vang lên tiếng với nhật báo Cambodia Daily mà đài BBC loan tin lại vào ngày 27-7-2013 cho rằng Sam Rainsy, lãnh đạo Đảng Cứu Quốc Champuchia (CNRP) là nhân vật phản động cố ý dùng cụm từ « Yuen » trong các bài phát biểu để ám chỉ cho người Việt. Theo ông Nguyễn Chí Dũng, « Yuen » là cụm từ  khinh miệt và chê bai  dân tộc Việt. Chính vì thế ông yêu cầu vương quốc Campuchia không nên sử dụng cụm « Yuen » trong văn chương tại Campuchia.

Đảng Cứu Quốc Champuchia là đảng đối lập với Thủ Tướng Hun Sen hiện đang nắm quyền hôm nay, đặt dưới quyền lãnh đạo tinh thần của Sam Rainsy, một người xuất thân từ trường Chính Trị Học Paris (Sciences Po), chủ trương bảo vệ chủ quyền đất đai với bất cứ giá nào, luôn luôn nghi ngờ Việt Nam là quốc gia có chính sách muốn biến Campuchia thành Champa thứ II.

Theo đài BBC, ông Dũng cho rằng dùng ngôn từ « Yuen » để ám chỉ cho người Việt tại Campuchia là lợi dụng vấn đề sắc tộc cho lợi ích chính trị, làm cho người Việt tại vương quốc này lo ngại bị phân biệt và đe dọa. Chính vì thế, ông khuyến cáo công dân Việt Nam tại Campuchia phải cảnh giác về diễn biến tình hình trước và sau ngày bầu cử tại Campuchia. Người Việt tại quốc gia này phải cần cân nhắc tránh việc đi lại không cần thiết và tránh đám đông, vì Sam Rainsy, lãnh tụ đảg đối lập, liên tục dùng từ ‘Yuen’ trong các diễn văn từ khi trở về Campuchia ngày 19-7-2013.

Để trả lời cho biến cố này, các trí thức Khmer trong và ngoài nước lên tiếng chỉ trí kịch liệt ông Nguyễn Chí Dũng và cho rằng Nguyễn Chí Dũng là Tham Tán của sứ quán Việt Nam không biết gì về lịch sử và văn hóa Campuchia, nhưng có thái độ « đế quốc và thực dân » muốn ngân cấm người Campuchia sử dụng cụm từ « Yuen » trong tiếng nói của họ, mặc dù Yuen là ngôn từ đã xuất hiện trong ngôn ngữ Khmer từ thời cổ đại, chứ không phải là từ vựng vừa mới ra đời trong thế kỷ thứ 21 này.

Sam Rainsy, chủ trương đòi chủ quyền trên đảo Phú Quốc, thu hồi đất đai vùng Nam Bộ và trục xuất người Việt ra khỏi Campuchia

Ai cũng biết, Việt Nam rất e ngại ông Sam Rainsy lên nắm chính quyền, vì Đảng Cứu Quốc Champuchia (CNRP) sẽ đặt lại vấn đề chủ quyền của Campuchia trên hòn đảo Phú Quốc, đòi lại đất Kampuchia Krom ở vùng Nam Bộ và tẩy chay người Việt sống bất hợp pháp ở Campuchia.

Tại Việt Nam hôm nay, « Yuen » mà người Chăm đang sử dụng hàng ngày cũng là cụm từ mang tính cách bén nhạy, vì chính quyền Hà Nội hiểu lầm « Yuen » là thuật ngữ khinh miệt người Việt, nhưng trên thực tế « Yuen » là từ phổ thông ám chỉ người Kinh chứ không phải là « Jek » ám chỉ người miền bắc xâm lược đất đai người Chăm.

Hy vọng nhà nước Việt Nam nên phân biệt rỏ ràng cụm từ « Yuen » và « Jek » trong ngôn ngữ Chăm.

Hình ảnh cộng đồng người Việt tại Campuchia