Phim “Tiếng trống Paranưng" của hãng phim Nguyễn Đình Chiểu và Thanh Niên sắp ra mắt vào tháng 10-2013, sử dụng văn hóa Chăm làm phông nền, huy động nhiều chức sắc, tôn giáo, quần chúng nhân dân Chăm vào cuộc, lôi kéo cả sư Hán Đô (vị lãnh đạo tinh thần cao nhất của người Chăm Bàlamôn) để làm bình phong xuất hiện đi đầu trong nhiều cảnh quay của phim. Nhưng điều đáng chú ý nhất, phim “Tiếng trống Paranưng" bịa ra câu truyện xung đột tình yêu tay ba giữa cô gái và hai chàng trai Chăm với cảnh hiếp dâm, bạo lực, dùng súng bắn nhau gây phản cảm. Đây là câu truyện “phản văn hóa” chưa hề xảy ra trong tổ chức xã hội mẫu hệ của dân tộc Chăm, đã gây ra nhiều bức xúc trong cộng đồng người Chăm trong và ngoài nước.

Có nguồn tin từ Việt Nam cho biết ngày 15-09-2013, Hội đồng chức sắc Chăm Bàlamôn ở Ninh Thuận có công văn chính thức do Cả sư Hán Đô (nhân vật đóng phim) ký và đóng dấu, phản đối phim "Tiếng trống Paranưng" gửi lên chính quyền Việt Nam yêu cầu phải can thiệp và giải quyết những nội dung trong cuốn phim không phù hợp với bản sắc văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc Chăm.

Theo web Chamunesco.com cho biết ngày 17-09-2013, Báo Thanh Niên (thanhnien.com.vn) viết bài mang chủ đề "Chiếu phim tiếng trống Paranưng để rộng đường dư luận" có nội dung nhằm thách thức cộng đồng Chăm. Ngày 25-09-2013, mạng web này còn tiếp tục: "Tiếng trống Paranưng không xuyên tạc văn hóa Chăm". Để chứng minh nhận định trên là đúng, Báo Thanh niên còn dẫn lời nhà thơ người Chăm Inrasara viết trên web. Inrasara.com mà web Chamunesco.com trích lại:

“Chưa xem phim xin đừng vội lên án (…) Hãy nhìn xa hơn một xíu. Bởi điều đáng nói là, nếu ta nặng lời không phải lúc - trong khi cộng đồng Chăm chưa có khả năng làm phim nhựa về mình - hỏi có nghệ sĩ (quốc ngoại hay quốc nội) nào còn hứng thú làm phim về Chăm nữa không?”.

Cũng theo web Chamunesco.com, để giải toả bức xúc, ổn định tình hình vùng Chăm ngày 26-9-2013, Huyện uỷ Ninh Phước-Ninh Thuận đã mời các chức sắc tôn giáo, những người tiêu biểu có uy tín trong đồng bào Chăm đến đối thoại, đa số đại biểu đã phản ứng khá gay gắt, đòi tiêu huỷ bộ phim đó. Ngày 11-10-2013, Hội đồng xét duyệt phim tại Tp. Hồ Chí Minh có mời 4 người Chăm: Ts. Bá Trung Phụ, Ts. Phú Văn Hẳn, Inrasara (nhà thơ tự do) và Đổng Nữ Hoàng Yến (Ban Dân tộc Tp. Hồ Chí Minh). Kết quả, nhà thơ Inrasara vắng mặt, còn lại 3 người Chăm tham gia xem  thẩm duyệt nội dung phim nhưng không thống nhất, có ý kiến trái ngược nhau về bộ phim này.

Web Chamunesco đưa kết luận rằng hướng giải quyết bộ phim này có thể tham khảo giải pháp sau:

“Phim Tiếng trống Paranưng phải trình chiếu cho Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn ở Ninh Thuận xem trước để góp ý, chấn chỉnh cho tốt những gì liên quan đến văn hóa- tôn giáo của họ. Nếu nội dung tốt, không có vấn đề gì thì hai bên (Hội đồng chức sắc Chăm Bàlamôn và Hãng phim) sẽ ký cam kết. Sau đó, phim mới được trình chiếu rộng rãi. Nếu không thì không ổn. Vì Hội đồng Chức sắc Chăm Bàlamôn hiện nay là hội đồng tối cao, thay mặt cho cả cộng đồng Chăm Bàlamôn được nhà nước công nhận. Vả lại phim này có liên quan đến chức sắc, tôn giáo Chăm nên họ phải là người/tổ chức có ý kiến chính quyết định vấn đề”.

*

Dân tộc Chăm hôm nay là cộng đồng tộc người không tổ chức, không nhà lãnh đạo tinh thần, đang sống trong bối cảnh xã hội chia ba xẻ bảy, chỉ biết hùa theo chủ thuyết gia đình và phe nhóm. Và dân tộc Chăm hôm nay cũng là nhóm người bản địa đang bị kèm kẹp trên mọi hình thức, không còn tiếng nói để bảo vệ danh dự và quyền lợi của mình. Kể từ đó, các tổ chức của nhà nước hay tư nhân tại Việt Nam lợi dụng sự yếu thế này để biến di sản văn hóa Chăm thành món hàng mua bán có lợi nhuận, đã làm tổn thương đến bản sắc truyền thống của họ. Bản kịch “Múa Shiva” của Đăng Hùng và phim “Tiếng Trống Paranưng” sắp ra mắt là hai thí dụ điển hình đã chứng minh rằng nhà nước Việt Nam không quan tâm cho lắm đến di sản và bản sắc văn hóa của dân tộc này.

Xin bấm vào đây để xem bài viết của Chamunesco.com :

Dư luận Cộng đồng Chăm và Báo chí

xung quanh phim “Tiếng trống Paranưng”

Hình ảnh chức sắc Chăm trong bộ phim