Đối với người Chăm, tháp là nơi diễn ra những nghi lễ của Chăm Ahier, như Yuer Yang (tháng 4 Chăm lịch), Katé (tháng 7 Chăm lịch), Cambur (tháng 9 Chăm lịch) và Peh Ba-mbeng Yang « lễ mở cửa tháp » (tháng 11 Chăm lịch). Sau ngày lễ tục này,

người Chăm đóng kín lại cửa tháp. Không ai có quyền mở cửa tháp mà không có sự đồng ý của hội đồng sư cả Chăm.

Theo phong tục truyền thống, tháp là nơi linh thiêng chỉ mở cửa cho những ngày hành lễ. Hàng năm theo lịch Chăm, người Chăm Ahier có lễ « mở cửa tháp » đặt dưới sự chủ trì của Po Adhia, Po Bac, Basaih cùng Ong Camnei, Muk Pajuw và Ong Kadhar. Phải hội tụ đủ những vị chức sắc trên, lễ mở cửa tháp mới được tiến hành và cửa tháp mới được mở.

Ngày 4-2-2014, người Chăm tiến hành làm lễ Peh Ba-mbeng Yang « lễ mở cửa tháp ». Tiếc rằng, lễ « mở cửa tháp » chưa tiến hành, chính quyền Việt Nam cho phép mở toang cửa tháp để phục vụ cho khách du lịch trong dịp tết Nguyên Đán của người Kinh. Đây là hành động « vô văn hóa », đã làm tổn thương đến truyền thống tâm linh của dân tộc Chăm, chà đạp lên di sản tín ngưỡng của dân tộc bản địa mà cộng đồng người Chăm không thể chấp nhận.

Theo bài tường thuật của web Gulparaom ngày 6-2-2014, vào lúc 7h 30 sáng, người Chăm ngỡ ngàng khi lễ « mở cửa tháp » chưa tiến hành, nhưng chính quyền VN cho phép mở toang cửa tháp để phục vụ cho một vài khách du lịch người Kinh với những trang phục và thái độ « vô văn hóa » đến tạo dáng trên những ngôi tháp linh thiêng và vô tư đi qua đi lại trên những khu vực hành lễ.

Nghi lể Chăm trên đền tháp (Ph. Gulpataom)

Trước khi người Chăm tiến hành làm lễ « Mở cửa tháp » năm 2014, ban phong tục Chăm và Hội đồng chức sắc đã gởi đơn đề nghị phải đóng cửa tháp trước 1 ngày, nhưng chính quyền địa phương không thi hành. Điều này cho thấy rằng chính quyền Việt Nam đã chà đạp lên phong tục tập quán, di sản tinh thần thiêng liêng và lễ tục của người Chăm, và biến đền tháp Chăm thành trung tâm du lịch để thu tiền, trong khi đó người Chăm phải tự túc đóng góp tiền bạc để thực hiện những lê nghi. 

Hết chiếm đoạt đất đai của dân tộc Chăm, biến họ thành tập thể vô sản nghèo đói và bần cùng, nhà nước Việt Nam lại đưa ra chính sách buộc « thần linh » người Chăm phải « làm thuê » cho khách du lịch để lấy tiền. Đây là bi kịch tang thương nhất mà dân tộc Chăm bản địa phải gánh chịu trên lưng kể từ năm 1975, nhưng không biết kêu cứu vào đâu.

Theo phong tục, thần linh Chăm là tập thể vô hình cần phải có giấc ngũ êm đềm, sau ngày hành lễ trên đền tháp. Tiếc rằng nhà nước Việt Nam đánh thức thần linh Chăm ngày đêm để đón khách du lịch hầu có lợi nhuận. Việt Nam là quốc gia duy nhất trên thế giới làm những trò quái quyệt này, bất chấp lời kêu van của dân tộc Chăm phải trao trả lại cho họ những đền tháp mà họ đang thờ phượng.

Độc giả có thể bấm vào đây để đọc bài tường thuật của web Gulpataom :

Tiếng nói của Ban phong tục và vị Cả Sư của tháp

Po Klaong Garai đã bị xem thường

Bởi

Putra Jatrai

(Ph. Gulpataom)