Vào ngày 27 và 28 tháng 11 năm 2012, Liên Hiệp Quốc sẽ tổ chức diễn đàn lần thứ 5 vể dân tộc thiểu số (Fifth Session of the Forum on Minority Issues) tại Geneva (Thụy Sĩ) mang chủ đề: “Thực hiện tuyên ngôn về Quyền của những người thuộc các nhóm thiểu số về dân tộc hay sắc tộc, tôn giáo và ngôn ngữ: Xác định các thành quả và cơ hội”

(Implementing the Declaration on the Rights of Persons Belonging to National or Ethnic, Religious and Linguistic Minorities: Identifying positive practices and opportunities).

Theo nguồn tin từ Hoa Kỳ, IOC-Champa sẽ gởi một phái đoàn sang Thụy Sĩ để tham dự diễn đàn quốc tế này hầu đấu tranh bảo vệ quyển lợi của dân tộc Chăm, một thành phần dân tộc ít người tại quốc gia Việt Nam đa chủng tộc.

Diễn đàn về dân tộc thiểu số là chương trình nằm trong dự án của “Bản tuyên ngôn về các quyền của những người thuộc các nhóm thiểu số về dân tộc hay sắc tộc, tôn giáo và ngôn ngữ” (Declaration on the Rights of Persons Belonging to National or Ethnic, Religious and Linguistic Minorities), viết tắt là Tuyên Ngôn về Quyển Dân Tộc Thiểu Số do Hội Đồng Liên Hiệp Quốc biểu quyết vào ngày 18-12-1992 tại New York. Đây là qui chế pháp lý quốc tế mà nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam thường đưa ra nhiều khái niệm khác nhau, do tính chất  nhạy cảm từ các góc độ chính trị, lịch sử, kinh tế, tôn giáo, chủng tộc, sắc tộc và xã hội. Chính đó là trọng tâm của bài viết mà BBT Champaka.info xin gởi đến độc giả nhằm giải thích thế nào là quyền của dân tộc thiểu số nằm trong bản Tuyên Ngôn này.

Tuyên Ngôn về Quyển Dân Tộc Thiểu Số là nghị quyết của Liên Hiệp Quốc liên quan đến các quyền đặc biệt của người thiểu số trong một quốc gia đa chủng tộc và đồng thời nêu những nghĩa vụ và trách nhiệm tương ứng của các quốc gia đã ký vào bản tuyên ngôn này để thực hiện những quyền của dân tộc thiểu số. Đối với Liên Hiệp Quốc, chính sách thực thi các quyền của người thiểu số sẽ góp phần giữ vững sự ổn định về chính trị và xã hội của những quốc gia đó. Tuyên ngôn này cũng nêu ra những trách nhiệm của các cơ quan chuyên môn và tổ chức của Liên Hợp Quốc nhằm góp phần vào việc thực hiện đầy đủ những quyền của người thiểu số được nêu trong bản Tuyên Ngôn. Thêm vào đó, bản tuyên ngôn này cấu thành yếu tố pháp lý mà các quốc gia trên thế giới sẽ dựa vào đó nhằm tham khảo và sử dụng trong việc xây dựng luật pháp và chính sách quốc gia liên quan đến người thiểu số.

1). Các quyền của người thiểu số được qui định trong bản Tuyên Ngôn:

• Được Nhà nước bảo vệ sự tồn tại và bản sắc dân tộc hay sắc tộc, văn hoá, tôn giáo và ngôn ngữ của của họ (Điều 1).

• Được hưỏng nền văn hoá riêng của họ, được thừa nhận và thực hành tôn giáo riêng của họ, được sử dụng ngôn ngữ riêng của họ trong đời sống riêng tư hay công cộng (Điều 2.1).

• Được tham gia một cách hiệu quả vào đời sống văn hoá, tôn giáo hay xã hội, kinh tế và đời sống công cộng của quốc gia đó (Điều 2.2).

• Được tham gia một cách có hiệu quả vào những quyết định có ảnh hưởng đến dân tộc thiểu số ở các cấp quốc gia, khu vực và địa phương (Điều 2.3).

• Được thành lập và duy trì các hội đoàn riêng của họ (Điều 2.4).

• Được thành lập và duy trì các cuộc tiếp xúc tự do và hoà bình ở trong nước cũng như qua biên giới với các thành viên khác cùng nhóm của họ và với những người thuộc các nhóm thiểu số khác (Điều 2.5).

• Được tự do thực hiện các quyền của họ với tư cách cá nhân, cũng như trong cộng đồng cùng với các thành viên khác trong nhóm của họ mà không có sự kỳ thị và phân biệt đối xử nào (Điều 3).

2). Trách nhiệm và nghĩa vụ của Nhà nước được qui định trong bản Tuyên Ngôn:

• Đảm bảo rằng người thiểu số có thể được thực hiện đầy đủ và hiệu quả tất cả các quyền con người và những tự do cơ bản của họ mà không có sự kỳ thị và phân biệt đối xử nào trước pháp luật (Điều 4.1).

• Tạo điều kiện thuận lợi cho người thiểu số được thể hiện những đặc điểm riêng của họ và được phát triển văn hoá, ngôn ngữ, tôn giáo, truyền thống và tập quán của họ (Điều 4.2).

• Cho phép người thiểu số có đầy đủ những cơ hội được học bằng tiếng mẹ đẻ của họ hoặc được giáo dục bằng tiếng mẹ đẻ của họ (Điều 4.3).

• Khuyến khích phát triển kiến thức về lịch sử, truyền thống, ngôn ngữ và văn hoá của người thiểu số đang sống trong phạm vi lãnh thổ của họ và đảm bảo rằng người thiểu số có đầy đủ những cơ hội để có được kiến thức xã hội tổng thể (Điều 4.4).

• Cho phép người thiểu số tham gia vào sự phát triển và tiến bộ kinh tế (Điều 4.5).

• Xem xét những lợi ích chính đáng của người thiểu số trong việc xây dựng và thực hiện những chính sách, chương trình quốc gia và các chương trình hợp tác, trợ giúp quốc tế (Điều 5).

• Hợp tác với những quốc gia khác về những vấn đề liên quan đến người thiểu số, gồm việc trao đổi thông tin và kinh nghiệm nhằm thúc đẩy lòng tin và hiểu biết lẫn nhau (Điều 6).

• Thúc đẩy sự tôn trọng những quyền được nêu ra trong Tuyên ngôn này (Điều 7).

• Thực hiện những nghĩa vụ và cam kết quốc tế mà họ đã đảm nhận theo các điều ước và thoả thuận quốc tế mà họ là thành viên (Điều 8).

Bài đọc thêm:

Bản tuyên ngôn về dân tộc thiểu số và bản địa dịch sang tiếng Việt của Liên Hiệp Quốc