Pgs. Ts. Po Dharma

Lời của BBT Champaka.info. Vương Quốc Champa : Lịch sử 33 năm cuối cùng 1802-1835 là tác phẩm do Pgs. Ts. Po Dharma thực hiện, ấn hành bởi IOC-Champa qua tập san Champaka số 12, được ra mắt trong buổi lễ long trọng tại San Jose (Hoa Kỳ) do Hội Đồng Phát Triển Văn Hóa-Xã Hội Champa tổ chức. Đây là tác phẩm lịch sử đầu tiên nói về tình hình vương quốc Champa trong 33 năm cuối cùng, một biến cố tang thương và đẫm máu

 mà dân tộc Champ phải gánh chịu qua chính sách vô cùng dã man của vua Minh Mệnh nhằm trừng phạt dân tộc Chăm không phải vì máu hận thù dân tộc Chăm-Kinh mà là vì tội theo Lê Văn Duyệt, phó vương có quyền hành ở miền nam thời đó.

Buổi lễ đặt dưới sự khai mạc của Tan Dara Thạch (Kampuchea Krom), chủ tịch Hội Đồng Dân Tộc Bản Địa Việt Nam và có sự hiện diện của Nai Rong (dân tộc Jarai), nhà lãnh đạo dân tộc Tây Nguyên ở Hoa Kỳ.

Lịch sử là tổng thể sự thật của những biến cố đã xảy ra trong không gian nhất định. Chính vì thế, nói lên sự thật của những biến cố tang thương mà dân tộc Chăm phải gánh chịu dưới thời Minh Mệnh đòi hỏi nhà sử học phải có vị trí độc lập, khoa học và nghiêm túc trong phương lý luận và phân tích vấn đề trước khi đưa ra kết luận. Đây là công tác vô cùng khó khăn mà Pgs. Ts. Po Dharma đã trình bày trong phần « Đôi lời của tác giả» nhân dịp lễ ra mắt sách Lịch sử 33 năm cuối cùng của Vương Quốc Champa.

Vũ chào mừng qua khách

Đôi lời của tác giả

Pgs. Ts. Po Dharma

Với tư cách là tác giả của tác phẩm Lịch sử 33 năm cuối cùng của vương quốc Champa, tôi rất hân hạnh được ban tổ chức cho phép để nói đôi lời với quí vị có mặt trong hội trường hôm nay. Nhưng trong đôi lời trước tiên, tôi chỉ xin nhắc lại câu châm ngôn của ngành sử học: « bắn sai lầm một viên đạn chỉ làm thiệt mạng một người. Nhưng viết sai lầm một trang sử có thể giết chết cả thế hệ ». Cũng vì tôn trọng qui luật này, tôi phải gặp bao khó khăn để hình thành tác phẩm của tôi.

Khó khăn thứ nhất, không phải vì thiếu tư liệu liên quan đến triều đại của vua Gia Long và Minh Mệnh, mà là có quá nhiều tư liệu phát xuất từ hai nguồn lịch sử Việt Nam và Champa, thường trình bày hai quan điểm hoàn toàn khác nhau về một biến cố đã xảy ra cùng một lúc. Chính vì thế, tôi phải có thái độ vô cùng thận trọng, nghiêm túc và độc lập trong việc phân tích vấn đề trước khi nêu ra kết luận.

Hội trường của buổi lễ

Khó khăn thứ hai, tôi là dân tộc Chăm nhưng mang nặng trên vai hai quê hương thân thương Champa và Việt Nam cùng một lúc. Xuất thân từ xã hội người Chăm, tôi phải là đứa con Champa dù vương quốc này không còn nữa. Nhưng sinh ra vào năm 1945 tại tỉnh Ninh Thuận, tôi là công dân Việt Nam phải có nghĩa vụ đối với quốc gia này. Chính vì nguyên nhân đó, tôi phải cố gắng trình bày quan điểm của tôi một cách trung thực về mối liên hệ vô cùng gây go và căng thẳng giữa vương quốc Champa và triều đình Huế dưới thời vua Minh Mệnh, làm thế nào những gì tôi viết trên trang sử này chỉ là sự thật của biến cố đã xảy ra trong một không gian nhất định, chứ không phải là văn chương chính trị chống triều đình Huế để bảo vệ cho quê hương Champa mà tôi là thành viên trong xã hội dó.

Lịch sử 33 năm cuối cùng của vương quốc Champa không phải là lịch sữ chiến tranh giữa dân tộc Chăm và dân tộc Việt, mà là lịch sử đấu tranh giữa vua Minh Mệnh nhân danh triều đình Huế và Lê Văn Duyệt một phó vương có quyền hành ở Gia Định Thành, nhằm nắm quyền kiểm soát vương quốc Champa vào đầu thế kỷ thứ XIX.

Trước bàn cờ chính trị đầy cạm bảy này, vương quốc Champa chọn giải pháp theo Lê Văn Duyệt vì mối liên hệ lâu đời. Kể từ đó, định mệnh sống còn của Champa hoàn toàn tùy thuộc vào kết quả của trận chiến giửa vua Minh Mệnh và Lê Văn Duyệt.

Pgs. Ts. Po Dharma

Năm 1832, Lê Văn Duyệt từ trần. Thế là vua Minh Mệnh xuất quân trừng phạt Champa vô cùng khủng khiếp, hình thành cả chiến trường đỏ lửa để chém giết người Chăm, không phải vì vấn đề hận thù dân tộc Chăm-Việt mà là chém giết người Chăm về tội theo Lê Văn Duyệt chống lại triều đình Huế. Đây là lời kết luận mà tôi không ngần ngại nêu trong tác phẩm này. Vì rằng Minh Mệnh là vị vua có chủ thuyết vô cùng khác biệt về bản sắc dân tộc và thể chế chính trị : Việt Nam là một và nhân dân Việt Nam chỉ có một văn hóa, đó là Khổng Giáo và Nho Giáo. Chính vì nguyên nhân đó, vua Minh Mệnh không ngần ngại chém giết người Việt đồng tộc, về tội theo Thiên Chúa mà lịch sữ thường hay nhắc đến.

Lịch sử là tổng thể sự thật của những biến cố đã xảy ra trong một không gian nhất định. Nói đến sự thật thì lúc nào cũng làm mất lòng nhau. Nhưng đối với tôi, sự thật của lịch sử không làm mất lòng ai cả, nếu chúng ta chấp nhận lịch sử có thể là những biến cố biểu tượng cho tấm gương tốt để noi theo hay cũng có thể là biến cố sai lầm mà chúng ta phải lên án và không nên lập lại.

Ảnh lưu niệm : Po Dharma, Thành Phú Bá, Hassan Poklaun, Nai Rong, Tan Dara Thạch

Cũng vì không nắm vững yếu tố lịch sử, nhà nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã nối gót vua Minh Mệnh đề trừng trị dân tộc Chăm sau năm 1975 bằng cách chiếm đoạt toàn diện đất đai, phá tan cả hệ thống tổ chức gia đình và xã hội truyền thống do vua Thiệu Trị han hành vào năm 1840, biến dân tộc Chăm thành tập thể vô sản, nghèo đói và bần cùng, làm băng hoại các giá tri dạo dúc, thuần phong mỹ tục cua dân tộc Cham, không còn nhà lãnh đạo tinh thần và không định hướng tương lai. Nhưng sự trừng phạt của nhà nước xã hội chủ nghĩa chống dân tộc Chăm, cũng không phải vì vấn đề hận thù dân tộc Chăm-Việt, mà là để trả thù người Chăm về tội theo chế độ Việt Nam Cộng Hòa.

Lịch sử là thế. Nhưng tôi hy vọng rằng lịch sử trừng phạt dân tộc Chăm không thể xảy ra lần thứ ba nữa trên giải đất Việt Nam trong tương lai.

Ảnh lưu niện với đoàn văn nghệ IOC-Champa

Xin bấm vào đây để xem hình ảnh ngày ra mắt sách 14-9-2013: 

http://www.champaka.info/index.php?option=com_content&view=article&id=412&Itemid=74