Ts. Quảng Đại Cẩn

Ngày 23-11-2013, tòa soạn Champaka.info có nhận bài viết của Quảng Đại Cẩn mang tựa đề “Khép lại ngộ nhận về Akhar Thrah truyền thống và Phổ thông”. Đây là bài viết có nội dung quanh co dài dòng, không liên hệ gì đến lời yêu cầu của trí thức Chăm trong và ngoài nước gần một thập niên qua. Chính vì thế, chúng tôi  không đăng tải bài viết này trên mạng web, vì 3 lý do sau đây:

1). Akhar Thrah Chăm truyền thống gồm có 82 ký tự bất di bất dịch kể từ ngày ra đời vào thế kỷ thứ XVII. Tiếc rằng năm 1978 Ban Biên Soạn Sách Chữ Chăm (BBSSCC) tự tiện chế tạo thêm ba ký tự mới để đưa vào bản chữ cái của Akhar Thrah Chăm, đó là:

• Chế tạo ký tự Paoh Gak

• Chế tạo ký tự Craoh Aw không có Dar Tha

• Chế tạo ký tự Dar Tha Dar Dua có Hua Baluw

Sự chế tạo 3 ký tự mới này hoàn toàn phi khoa học và phi văn hóa, đã làm đão lộn hệ thống chữ viết Chăm. Chính đó là chủ đề mà các nhà khoa học và trí thức Chăm trong và ngoài nước yêu cầu BBSSCC phải xóa bỏ 3 ký tự lai căng này trong sách giáo trình hầu thống nhất lại chữ viết Chăm.

Tại sao cho đến hôm nay BBSSCC và Quảng Đại Cẩn không chấp nhận sửa đổi 3 sai lầm này? Có chăng BBSSC và Quảng Đại Cẩn xem Akhar Thrah Chăm là tài sản riêng tư của mình ?

2). Ngôn ngữ Chăm cũng như bất cứ ngôn ngữ nào trên thế giới là đề tài cần phải chỉnh lý hàng năm để làm trong sáng thêm cho di sản văn hóa này. Nhưng người ta chỉ chỉnh lý những vấn đề liên quan đến qui luật chính tả, cách hành văn và ngữ pháp, chứ không ai chế tạo thêm ký tự mới để đưa vào bảng chữ cái của Akhar Thrah Chăm hầu giải quyết âm aik, âm ok, âm ngắn, âm dài, âm cao, âm thấp v.v. của tiếng nói.

Akhar Thrah Chăm là di sản thiêng liêng của dân tộc Chăm. Chính vì thế, BBSSCC và Quảng Đại Cần phải xóa bỏ càng sớm càng tốt 3 ký tự lai căng vừa mới chế biến ra khỏi sách giáo trình của BBSSCC, chỉ có thế thôi.

Một khi BBSSCC và Quảng Đại Cẩn gạch bỏ 3 ký tự lai căng này trong hệ thống của Akhar Thrah Chăm, thì mọi chuyện xẽ êm xuôi, không có gì để bàn hay không có gì để ngộ nhận nữa.

3). Hy vọng kỳ sau, Quảng Đại Cẩn và BBSSCC sẽ trả lời cho dân tộc Chăm biết dựa trên cơ sở gì mà BBSSCC tự tiện chế biến thêm 3 ký tự mới để đưa vào bản chữ cái của Akhar Thrah Chăm? Chính đó là vấn đề chủ yếu mà Quảng Đại Cẩn và BBSSCC nên trả lời cho bà con Chăm biết, chứ không phải viết bài dài dòng, quanh co, có nội dung vô bổ, không liên hệ gì đến vấn đề mà các nhà khoa học và trí thức Chăm trong và ngoài nước đã nêu ra. Nêu không dân tộc Chăm có quyền kết tội Quảng Đại Cẩn là người đang tàn phá di sản văn hóa của dân tộc này. 

Dân tộc Chăm từ các bậc tu sĩ, bô lão, trí thức, sinh viên cho đến nông dân cày ruộng, người chăn trâu ngoài đồng  đều biết chữ Chăm không có ký tự "paoh gak", không có ký tự "craoh aw" lượt bỏ "dar tha", không có ky tự " dar tha dar dua" có "hua baluw".  Chính vì thế, Quảng Đại Cẩn không nên lừa gạt dân tộc Chăm một cách quá đáng như vậy. Nên xóa bỏ 3 ký tự lai căng này trong bản chữ cái của Akhar Thrah để bà con Chăm được yên ổn trong tương lai. 

Đây là bài viết của Quảng Đại Cẩn mà BBT Champaka.info không hiểu nội dung ông đang nói gì. Nếu độc giả muốn tham khảo, xin bấm vào đây:

Khép lại ngộ nhận về Akhar Thrah truyền thống và Phổ thông