Ts. Po Dharma

Lời của BBT Champaka.info: Po Dharma là Pgs của Viện Viễn Đông Pháp chuyên về lịch sử và nền văn minh Champa và cũng là sáng lập viên của tổ chức Champaka có trụ sở tại Pháp. Nhân đọc bài viết đăng trên Champaka.info của cô Trà Trang, nữ độc giả Chăm Hroi, Ts. Po Dharma có đôi lời hồi âm cho tác giả. Sau đây là nguyên văn của bài viết.

Cháu T1 c  , hải là đám “vong thân”;  quyền  hải là đám “vong thân”;  rà Trang,

Bài viết mang tựa đề “Nữ độc giả Chăm Hroi có đôi lời với Ts. Po Dharma” đăng trên web Chmpaka.info là cảm nghỉ chân thành và trân trọng mà cháu Trà Trang đã dành cho chú, một người đã ra đi gần 4 thập niên qua không ngày trở lại. Tiếc rằng, chú không phải là “thần tượng” trong cuộc đấu tranh cho dân tộc như cháu đã nêu ra. Thiếu tướng Les Kosem, ông Y Bham Enuol và những chiến sĩ Fulro đã hy sinh trên bãi chiến trường nhằm đòi quyền Champa tự trị vào những năm 1964-1975 mới là những thần tượng đáng kính trong lịch sử cận đại của dân tộc Chăm.

Thành thật mà nói, chú chỉ là người Chăm ra đi để làm nghĩa vụ của một kẻ không tổ quốc hầu làm một chút gì cho quê hương đổ nát, trong khả năng và sức thiện chí của mình, không run sợ trước súng đạn, không lùi bước trước gian lao  và cũng không thối lui trước mối đe dọa của bất cứ ai hay chính quyền nào không tôn trọng quyền cơ bản của dân tộc Chăm, tức là quyền làm người được bình đẳng trước pháp luật tại quốc gia có người Chăm cư ngụ.

Trước năm 1975, chú là người lính Fulro đã từng “cầm súng” trên bãi chiến trường. Sau năm 1975 chú làm nghề “cầm bút” đấu tranh: đấu tranh để cho thế giới hôm nay biết rằng dân tộc Chăm là kẻ “vong quốc” nhưng không phải là đám người “vong thân”; đấu tranh để bảo vệ danh dự và quyền lợi của dân tộc Chăm trong quốc gia Việt Nam đa chủng tộc; và nhất là đấu tranh để bảo vệ  sự “tồn vong” của dân tộc này trong thế kỷ thứ 21. Chính đó là nguyên nhân giải thích cho sự ra đời của tập san Champaka và mạng web Champaka.info  nhằm chuyển tải đến mọi người những yếu tố chính xác nằm trong di sản lịch và  nền văn minh Champa và thông tin đến độc giả những sự thật của biến cố đã xảy ra trong không gian của xã hội, dù biến cố này do người Chăm hay chính quyền nào gây ra đi nữa. Cũng nhờ sự thật đó mà dân tộc Chăm hôm nay có cơ hội để đánh giá những bề trái của xã hội và nhận diện được đâu là nguyên nhân của biến cố đã gây ra bao xáo trộn trong xã hội Chăm từ hệ thống tổ chức gia đình, xã hội, đời sống tâm linh, di sản văn hoá đến ngôn ngữ và chữ viết mà cháu đã nêu ra trong bài viết.

Một khi đã dấn thân vào cuộc đấu tranh cho dân tộc qua tiếng nói của tập san Champaka và mạng web Champaka.info, một cơ quan ngôn luận của dân tộc Chăm tại hải ngoại,  thì chú phải trở thành “đối tượng thù địch” đối với nhà nước Việt Nam và phe nhóm người Chăm sống nhờ hôi hám của chính quyền Hà Nội mà dân tộc tộc Chăm dư biết: họ là ai!  Hàng trăm email nặc danh có nội dung “dơ bẩn và vô văn hoá” nhằm khủng bố, phỉ bang và mạ nhục chú cũng như tổ chức Champaka gần 7 năm qua là thí dụ điển hình. Nhưng đây là chỉ là văn chương chính trị nằm trong chiêu bài  “đội ngũ bút chiến” của một vài người Chăm thân chính quyền, không có tác động gì đến quan điểm và lập trường đấu tranh của chú.

Đối với chú, đấu tranh để bảo vệ cho “sự tồn vong” của dân tộc Chăm là nghĩa vụ thiêng liêng mà chú phải gánh nặng trên vai đến hơi thở cuối cùng. Không ai có đủ quyền lực ngân cấm chú làm nghĩa vụ này. Nhưng mục tiêu đấu tranh của chú không nhằm chống phá chính quyền nào và cũng không chủ trương phục hưng vương quốc Champa độc lập, mà là làm thế nào để dân tộc Chăm còn tồn tại trong không gian truyền thống của mình, từ bản chất dân tộc, phong tục tập quán, di sản văn hóa, ngôn ngữ và chữ viết. Hay nói một cách khác, làm thế nào để dân tộc Chăm không bị tiêu diệt trong thế kỷ thứ 21 này, không phải vì súng đạn chiến tranh hay chính sách diệt chủng, mà vì người Chăm bị đồng hóa trước sức ép của tập thể khổng lồ hơn 85 triệu người Kinh nắm toàn quyền từ cấp trung ương đến hạ tầng cơ sở. Chính đó là trọng tâm vấn đề của dân tộc Chăm mà các bậc đàn anh và trí thức Chăm nên đưa ra phân tích, suy luận và giải bày hầu tìm một giải pháp thiết thực nhằm cứu vớt dân tộc Chăm ra khỏi vấn nạn “bị đồng hóa” trong những thập niên tới.

Nhưng đáng tiếc nhất là sự diệt vong của dân tộc Chăm trong thế kỷ thứ 21 này còn phát xuất từ một số trí thức Chăm tiêu cực, lúc nào cũng

• Kêu gọi nhau đoàn kết, nhưng cho tới hôm nay thực trạng chia rẻ trong cộng đồng Chăm vẫn còn đó

• Tìm cách chống phá lẫn nhau để rồi quên đi “quyền lợi của dân tộc” là trên hết

• Tìm cách tách ra khỏi không gian liên đới giữa người đồng tộc cùng chung một nguồn gốc lịch sử để làm phe nhóm riêng và tổ chức riêng

• Tìm cách làm tay sai cho chính quyền để trù dập những người Chăm có tinh thần cho quê hương đổ nát

• Tìm cách quay lưng với bản sắc dân tộc qua các luồn tư tưởng cải cách, sửa đổi, chỉnh lý những giá trị cơ bản nằm trong văn hóa của dân tộc nhằm biến người Chăm thành tập thể lai căng, sống theo phong cách văn hóa của dân tộc lớn mà họ cho đó là thời trang hơn và tiến bộ hơn, v.v. 

Tóm lại, cuộc ra đi của chú chỉ nhắm vào mục tiêu góp phần với bạn bè và anh em cùng chí hướng hầu làm một chút gì cho quê hương đổ nát, cho dân tộc Chăm vô sản, nghèo đói và bần cùng đang sống như tâp thể tộc người không định hướng tương lai và không nhà lãnh đạo tinh thần. Tiếc rằng trong suốt 4 thập niên ra đi không ngày trở lại quê nhà và gặp lại mẹ già vẩn còn sống, chú chưa làm được một việc gì đáng quí cho quê hương đổ nát và dân tộc Chăm, ngoại trừ một việc mà chú đã đạt đến thành công, đó là chú ý thức được thế nào là thân phận của một người Chăm không tổ quốc và thế nào là vai trò và nghĩa vụ của người Chăm đối với quê hương đổ nát này. 

Cái khó khăn nhất trong cuộc đời của những người đấu tranh cho dân tộc không phải ngồi kể lại “tôi là người Chăm” mà là tìm cách trả lời cho câu hỏi: “người Chăm là ai và họ phài co nghĩa vụ gì đối với dân tộc  Champa thân thương của họ"

Chúc cháu thành công.

Po Dharma