Sinh viên Chăm (Ph. Chamranam)

Học sinh vừa tốt nghiệp phổ thông tại Việt Nam đang bước vào một kỳ thi đại học, được cho là quan trọng ở Việt Nam. Tại các thành phố lớn, nơi có nhiều trường đại học lại ngập tràn màu áo trắng tinh khôi của tuổi trẻ, cùng màu áo bạc màu mồ hôi của phụ huynh, nhất là tuổi trẻ và phụ huynh dân tộc Chăm, một tập thể nông dân vô sản, nghèo đói vì không còn đất đai để canh tác, không công ăn việc làm,

 không hưởng qui chế trợ giúp xã hội. Kể từ đó, việc thi cử vào đại học của sinh viên Chăm là một giấc mơ huyền ảo của bao gia đình dân tộc Chăm bản địa tại Việt Nam hôm nay.

Vào ngày 6-7-2013, đài Á Châu Tự Do loan tin rằng mùa tuyển sinh năm nay đã diễn ra vào ngày 4 và 5 tháng bảy năm 2013, có 800.000 thí sinh toàn quốc dự thi vào 132 trường đại học. Theo dư luận và các phòng tuyển sinh của các trường, năm nay quy chế tuyển sinh được thí sinh và phụ huynh học sinh hiểu rõ hơn.

Tiền có thể mua đứt tấm vé vào đại học

Nhưng đài Á Châu Tự Do cũng ghi nhận rằng có nhiều học sinh vào Sài Gòn, lang thang đi tìm chỗ trọ, bị đám ma cô, côn đồ trấn lột lấy hết tiền bạc, áo quần, cuối cùng phải đi xin khắp thành phố để dành dụm quay trở về quê, mùa thi bị biến thành một tai nạn đau buồn cho cuộc đời đèn sách. Đài Á Châu Tự Do cũng kể lại câu chuyện cậu học trò nghèo từ Ninh Thuận vào thành phố Sài Gòn lơ ngơ lác ngác đi hỏi đường, đi tìm phòng trọ, cũng may là gặp những người xe ôm tốt bụng, họ chở họ đi thuê phòng trọ giá thấp, lấy tiền xe ôm cũng thấp. Bên cạnh những người may mắn đó, vẫn có những học sinh khác từ thôn quê cũng vào thành phố đi thi, bị lừa lấy sạch tiền, phải ngậm ngùi trở về quê.

Cũng theo đài Á Châu Tự Do, một số em học sinh ăn phải thực phẩm nguội trong một quán ven đường, về phòng bị đau bụng, phải đến bệnh viện điều trị trong những ngày thi. Một chuyến đi năm ngày trời chỉ dành cho việc ngồi xe, thuê phòng trọ, nằm bệnh viện rồi lại ngồi xe trong tâm trạng buồn bã về quê. Một số sinh viên khác phải xin bùa hộ mệnh, cầu may là vì mong mỏi khi vào phòng thi, không bị mất bình tĩnh, không bị bệnh bất ngờ và không bị những thứ tiêu cực phòng thi và tiêu cực chấm điểm thi ám vào mình. Vì họ thừa biết chuyện thi cử bây giờ có quá nhiều vấn đề tiêu cực và thiếu công bằng, thậm chí, nhiều người có tiền, có quyền còn mua đứt tấm vé vào đại học cho con họ, việc đi thi chỉ mang tính hình thức, đi chơi cho biết là chính.

Đài Á Châu Tự Do kết luận rằng, mỗi chuyến đi thi là một lần bước vào đời đầy ấp kỉ niệm của các cô cậu học trò. Nhưng, đậu đại học xong, chưa biết sẽ ra sao với một đất nước đầy rẫy nạn thất nghiệp và tham nhũng, hối lộ trong tuyển dụng việc làm, một tương lai dài dằng dặc nhiều âu lo đang đợi họ.

Số lượng học sinh Chăm tốt nghiệp phổ thông vào năm 2013?

Năm 2013 có vào hoảng 800 000 học sinh toàn quốc tốt nghiệp cấp phổ thông, tức là 0,9% số lượng học sinh thi vào đại học trên tổng số dân vào khoảng 88 triệu người tại Việt Nam hôm nay. Nếu áp dụng 0,9% cho dân tộc Chăm bản địa, tức là dân tộc ít người mà nhà nước Việt Nam không ngừng tuyên tuyển về chính sách giúp đở ưu tiên, năm 2013 có vào khoảng 990 học sinh Chăm thi vào đại học. Trên chỉ số 990 học sinh này, có bao nhiêu phần trăm được may mắn thi đổ vào đại học và bao nhiêu phần trăm học sinh Chăm phải trở về quê ăn bám vào gia đình cha mẹ, chúng tôi chưa nói đến những khốn khổ của sinh viên Chăm đã thi đổ, nhưng phải sống trong thành phố, xa quê nhà, không tiền trợ giúp vì gia đình Chăm đa số là những người nông dân nghèo đói.

Theo ước lượng mà chúng tôi nhận được, tổng số sinh viên Chăm trên toàn quốc vào năm 2013 chưa đầy 500 người. Thế thì số lượng học sinh Chăm thi đổ vào đại học 2013 là vấn đề thiết yếu mà dân tộc Chăm cần biết. Nhưng muốn biết tổng số sinh viên Chăm tại Việt Nam hôm nay trở thành một yếu tố chính trị nhạy cảm mà nhà nước Việt Nam không bao giờ công bố.

Sinh viên là lực lượng dân sự cần thiết trong chính sách phát triển nền tảng kinh tế, xã hội và văn hóa của một dân tộc. Đây là qui luật chung của các quốc gia tân tiến trên thế giới. Muốn đạt đến số lượng 0.9 % tức là mỗi năm có vào khoảng 990 sinh viên Chăm vào đại học, dân tộc Chăm chỉ còn cách là mong đợi vào nhà nước Việt Nam áp dụng “chính sách ưu đãi đặc biệt”, tiếng Anh gọi là “affirmative action” hay “positive discrimination”, tiếng Pháp là “discimination positive”. Đây là chủ thuyết chính trị mà nhiều quốc gia tân tiến trên thế giới như Hoa Kỳ, Pháp, Anh, v.v. thường áp dụng cho những cộng đồng ít người có trình độ kinh tế và học vấn còn thấp kém để năng đở họ cùng tiến với dân tộc đa số hầu né tránh những khủng hoảng xã hội trong tương lai. Và chủ thuyết “chính sách ưu đãi đặc biệt” dành cho sinh viên Chăm đã từng áp dụng dưới thời Việt Nam Cộng Hòa nhưng bị xóa bỏ dưới chế độ xã hội chủ nghĩa kể từ năm 1975.