BBT Champaka.info: Ngày thứ bảy 14-09-2013, Hội Đồng Phát Triển Văn Hóa Xã Hội Champa (Hội Đổng-Champa) tổ chức buổi ra mắt sách “Lịch Sử Champa: 33 năm cuối cùng (1802-1835)” và Hội Luận về chủ đề “Vấn đề dân tộc bản địa Việt Nam” từ 2:00 đến 6:00 P.M. tại Nhà Hát Lớn Thành Phố San Jose số 72N, 5th Street, San Jose, CA, 95113 (Hoa Kỳ).

Mở đầu cho buổi lễ là lời chào mừng quan khách của Từ Công Ánh (Chủ Tịch Hội Đổng-Champa). Sau đó là diễn văn khai mạc của Tan Dara Thạch, Chủ Tịch Hội Đồng Các Dân Tộc Bản Địa Việt Nam (Chăm, Tây Nguyên và Khmer Nam Bộ). Tiếp theo là phần giới thiệu của Hassan Poklaun (Cựu Chủ Tịch IOC-Champa) về tiểu sử của Pgs. Ts. Po Dharma và sau cùng là bài giới thiệu nội dung tác phẩm “Vương Quốc Champa: Lịch Sử 33 năm cuối cùng” của Nguyễn Công Bằng, Tổng Thư Ký Đảng Vì Dân.

Sau phần buổi lễ ra mắt sách là chương trình hội luận về “Vấn đề dân tộc bản địa Việt Nam” đặt dưới sự điều hợp của Tài Đại An, xuất thân từ trường Quốc Gia Hành Chánh dưới thời Việt Nam Cộng Hòa, tập trung 6 đại biểu:

• Pgs. Ts. Po Dharma (Viện Viễn Đông Pháp)

• Musa Po Rome (Chủ Tịch IOC-Champa)

• Tan Dara Thạch (Chủ Tịch Hội Đồng Các Dân Tộc Bản Địa Việt Nam)

• Nai Rong (Thành viên của Hội Đồng Các Dân Tộc Bản Địa Việt Nam)

• Nguyễn Công Bằng (Tổng Thư Ký Đảng Vì Dân)

• Hoàng Thế Dân (Đảng Việt Tân)

Lễ chào mừng quan khách

Buổi ra mắt sách và Hội Luận lần này, với sự hiện diện của phái đoàn Tây Nguyên và Khmer Krom đánh dấu một bước tiến mới nhằm quảng bá giai đoạn cuối của lịch sử Champa đầy kịch tính bi thương, đồng thời đánh thức lương tâm dân tộc ở mỗi người con Champa, hãy cùng nhau kết hợp với các dân tộc anh em đồng cảnh ngộ, bước vào một cuộc vận động mới đó là đẩy mạnh công tác giới thiệu dân tộc Champa với cộng đồng thế giới, nhằm vận động chính phủ Việt Nam công nhận quyền bản địa của dân tộc Chăm, Tây Nguyên và Khmer Krom đúng theo Tuyên ngôn về quyền các dân tộc bản địa của Liên Hiệp Quốc.

Sự hiện diện của phái đoàn Khmer Nam Bộ và Tây Nguyên bên cạnh dân tộc Chăm trong buổi lễ ra mắt sách và hội luận là biến cố đáng chú ý nhất, gây ra bao sự xúc động trong hội trường về quá trình hình thành lịch sử của phong trào Fulro, tức là mặt trận vũ trang tập trung ba thành phần, đó là dân tộc Chăm, Tây Nguyên và Khmer Nam Bộ nhằm giải phóng dân tộc bị áp bức. Nhìn qua không khí của hội trường, người ta có cảm giác rằng

Tan Dara Thach, Chủ Tịch Hội Đồng Dân Tộc Bản Địa VN

Buổi lễ ra mắt sách và hội luận tập trung hầu hết bà con Chăm nằm trong tổ chức IOC-Champa, những thành viên xa gần của Hội Đồng Champa. Những thành viên Chăm thuộc Hội Bảo Tồn Văn Hóa Champa có trụ sở tại San Jose và Hội Văn Hóa Truyển Thống Champa có trụ sở tại Sacramento không tham gia buổi lễ này. Đây là bài tường trình của Từ Công Nhượng, Tỗng Thư Ký IOC-Champa:

Lễ ra mắt sách Lịch Sử Champa và Hội Luận Dân Tộc Bản Địa

Từ Công Nhượng – TTK IOC-Champa

Thứ Bảy ngày 14 tháng 9 vừa qua, Hội Đồng Phát Triển Văn Hoá Xã Hội Champa đã tổ chức buổi ra mắt sách Vương Quốc Champa: Lịch sử 33 năm cuối cùng và sau đó tổ chức cuộc Hội Luận về Dân Tộc Bản Địa tại hội trường Le Petit Trianon tại thành phố San Jose, tiểu bang California.

Đôi lời của tác giả Po Dharma

Đây là hai sự kiện lịch sử đầy ý nghĩa trong đó có sự tham gia mọi tầng lớp người Chăm đến khắp nơi tại Hoa Kỳ và các đại biểu từ Tây Nguyên và Khmer Krom tức là những dân tộc bản địa đã cùng sinh sống trên dải đất Việt Nam

Riêng về cuốn Vương Quốc Champa: Lịch Sử 33 Năm Cuối Cùng là một cuốn sách lịch sử có một không hai do Ts. Po Dharma, một sử gia người Chăm, đã dày công nghiên cứu. Đây là cuốn sách nói lên những dữ kiện đã xảy ra giữa Tổng Trấn Lê Văn Duyệt và Hoàng Đế Minh Mạng vào đầu thế kỷ thứ 19, trong đó Vương Quốc Champa đã bị hai bên dồn ép đưa thần dân Champa đi vào sự bế tắt không có sự lựa chọn.

Để hoàn thành tác phẩm này, Ts. Po Dharma đã nghiên cứu hơn 100 nguồn tài liệu khác nhau. “Một viên đạn bị lệch có thể giết chết một mạng người nhưng một cuốn lịch sử đi lệch có thể giết chết hơn một thế hệ”, đây là câu châm ngôn trong suốt công trình nghiên cứu lịch sử của ông. Bởi vậy, trong quá trình hình thành tác phẩm này ông đã cân đo rất nhiều. Một bên là trách nhiệm đối với dân tộc Chăm và một bên là sống trong nước Việt Nam cho nên ông đã viết với cương vị của một sử gia, tức là với đầu óc cởi mở của một nhà khoa học và dựa vào những dữ kiện lịch sử.

Quang cảnh hội trường

Quả thật, cuốn lịch sử này cô đọng tất cả những tình tiết và khúc mắc của lịch sử mà những ai có đầu óc cởi mở đều sẽ tìm thấy giải đáp trong đó. Đây không những là kết luận của riêng tôi mà nhiều vị đại biểu khác như ông Nay Rong của Nhóm đấu tranh Nhân Quyền vùng Cao Nguyên hay ông Tan Đara Thach của Hội Đồng Tư Vấn Tối Cao của Nhóm Khmer Krom cũng đã đi đến một kết luận tương tự.

Sau buổi ra mắt sách thì có cuộc Hội Luận đặt dưới sự điều phối của ông Tài Đại An, trong đó có sự tham dự của các đại biểu Việt Nam, Chăm, Cao Nguyên, và Khmer Krom. Đại diện của phía Việt Nam gồm có ông Nguyễn Công Bằng, Tổng Thư Ký Đảng Vì Dân; ông Hoàng Thế Dân, đại diện cho Đảng Việt Tân tại Bắc California; ông Rong Nay, đại diện cho dân tộc Cao Nguyên; ông Tan Dara Thach, đại diện cho Hội Đồng Tư Vấn Tối Cao của nhóm Khmer Krom; ông Musa Porome, đại diện cho Văn Phòng IOC và Ts. Po Dharma đại diện cho nhà nghiên cứu Chăm.

Cảm tưởng của Nai Rong, Chủ tịch của tổ chức dân tộc Tây Nguyên tại Hoa Kỳ

Cuộc Hội Luận xoay quanh chủ đề Quyền của Các Dân Tộc Bản Địa do Liên Hiệp Quốc tuyên bố vào tháng 9 năm 2007.

Nói chung Dân Tộc Bản Địa và người Thiểu Số là những khái niệm khác nhau đuợc sử dụng chính thức trong các văn bản của Liên Hiệp Quốc. Tuy nhiên, hai khái niệm này lại thường được sử dụng lẫn nhau ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên khắp thế giới do tính chất nhạy cảm từ các góc độ chính trị, lịch sử, kinh tế, tôn giáo, chủng tộc, sắc tộc và xã hội. Nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ đã chính thức công bố rằng họ không có người bản địa hay những vấn đề liên quan đến người bản địa mà chỉ có người thiểu số về chủng tộc.

Từ Công Thu giới thiệu tác già

Theo định nghĩa thì Dân Tộc Bản Địa là  những người đã sống ở những vùng đất trước khi những người định cư ở nới khác đến. Họ đã chịu nhiều đau khổ và bất hạnh bởi những kẻ thực dân và những người đi tìm đất đai và của cải. Họ thường bị xua đuổi, truy bức và môi trường sinh sống bị tàn phá.

Hội Luận. Từ trái sang phải : Musa Porome, Nai Rong, Tài Đại An, Tan Dara Thach, Hoàng Thế Dân, Po Dharma, Nguyễn Công Bằng

Người bản địa và thiểu số thường bị thiệt thòi dễ bị tổn thương nhất trong các nhóm dân cư và quyền của họ dễ bị vi phạm nhất. Họ thường bị gạt ra ngoài lề của công cuộc phát triển cũng như thường bị tước đi các quyền chính trị, dân sự, kinh tế, xã hội và văn hoá. Họ bị kỳ thị, bất công, bóc lột, mù chữ và sống trong nghèo khổ.

Vì lý do đó, Liên Hiệp Quốc đã tuyên bố Quyền của Dân Tộc Bản Địa để bảo tồn sinh mạng và Nhân Quyền của họ, nổi bật nhất là Điều 3 và Điều 4, trong đó Bản Tuyên Ngôn khẳng định: “Các dân tộc bản địa có quyền tự quyết. Theo quyền đó, họ được tự do quyết định vị thế chính trị và tự do theo đuổi sự phát triển kinh tế, xã hội và văn hoá của họ”. Điều 4 còn nói thêm: “Trong khi thực hiện quyền tự quyết, các dân tộc bản địa có quyền tự trị hay tự quản trong những vấn đề liên quan đến nội bộ và địa phương của họ, như những cách thức và phương tiện để hỗ trợ về tài chính việc thực hiện những chức năng tự trị của họ.”

Đây không phải là những việc mới mẻ vì nhiều quốc gia có chủ quyền đã cho phép dân tộc bản địa thi hành những chính sách này như Liên Xô, Trung Quốc, Mã Lai hay Hoa Kỳ. Cũng nên hiểu rằng tự quyết và tự trị là không vượt ngoài chính sách của nước chủ quyền nhưng được phép bảo tồn văn hoá, được phép tự trị theo phong tục tập quán của họ.

Hình lưu niệm. Từ trái sang phải: Po Dharma, Thành Phú Bá, Hassan Poklaun, Nai Rong, Tan Dara Thach

Nhiều Dân Tộc Bản Địa chẳng hạn như người Chăm vốn có chiều dài lịch sử trên mãnh đất Việt Nam nhưng sống dưới sự dồn ép chính trị trong quá khứ nên đã trở nên sợ hãi đối với các quyền đòi hỏi này. Họ bị chính quyền CSVN hăm doạ và tố cáo là đòi hỏi những quyền này là chống phá chính quyền mà thật ra những quyền hạn này là nhân quyền, là quyền thiêng liêng của con người được thế giới công nhận.

Theo sự nhận xét chung của các vị tham luận, một dân tộc tự hào là nước văn hiến có 5 ngàn năm lịch sử như nước VN thì dĩ nhiên sẽ nhận thức được quyền đòi hỏi cơ bản của con người. Sống trong thời đại tân tiến, khi tiếng nói của người dân chạy nhanh theo facebook, twitter và theo những kỹ thuật tối tân thì sớm muộn gì mọi người trên thế giới sẽ biết một quốc gia nhân bản hay văn hiến là một quốc gia như thế nào cho nên sớm muộn gì sự thật cũng sẽ được phơi bày.

Hình lưu niệm : Po Dharma và đoàn vũ IOC-Champa

Nói tóm lại, cuộc Hội Luận xảy ra trong bầu không khí văn minh, hữu nghị. Vị điều phối viên cuộc hội luận tỏ ra rất tường tận về chủ đề.  Ông đã nêu lên những câu hỏi hóc búa nhưng nhiều vị đã trả lời rất thông suốt. Cuộc hội luận đã thu hút khán giả đến nỗi sau hơn 3 tiếng ngồi trong hội trường mà không ai bỏ ra ngoài hay đi về. Sự kiện này nói lên người Chăm ở hải ngoại rất quan tâm đến vai trò của họ là dân tộc bản địa trên mãnh đất VN và sự sống còn của nền văn hoá của họ ở quê nhà.

Bài đã đăng trên web :  http://www.chamtoday.com/

Từ Công Ánh, Chủ Tịch Hội Đồng Champa