Có nhiều truyền thuyết về nguồn gốc sinh ra vị vua Po Rome. Tương truyền rằng, sau ngày ăn lá cây liêm (phun kraik), một cô gái Champa đã mang thai mặc dù chưa có chồng. Nghe tin này, gia đình đã đuổi cô ra khỏi nhà ở làng Ra-njaoh (làng này tọa lạc trên một khu vực rộng lớn từ Ga xe lửa Sông Mao

Pgs. Ts. Po Dharma

Lịch sử 33 năm cuối cùng của vương quốc Champa (1802-1835) là tác phẩm thứ 3 nằm trong danh sách của 18 công trình nghiên cứu khoa học mà Pgs. Ts. Po Dharma đã ấn hành trong suốt 3 thập niên bôn ba ở hải ngoại. Tác phẩm này do Viện Viễn Đông Pháp xuất bản tại Paris vào năm 1987 với nhan đề bằng tiếng Pháp: Le Panduranga-Campa. Ses rapports avec le Vietnam (1802-1835).

Pgs. Ts. Po Dharma

Po Dharma là người Chăm Phan Rang đã rời khỏi Việt Nam vào năm 1968 để tham gia phong trào Fulro có mật khu tại Campuchia. Năm 1972, ông được đề cử sang Pháp du học tại đại học Sorbonne và tốt nghiệp bằng Tiến Sĩ của Đại Học này. Hôm nay ông là Pgs. tại Viện Viễn Đông Pháp chuyên về ngành Champa học

Ấn triện Akhar Rik

Tài liệu hoàng gia Champa là kho tàng tư liệu lịch sử được tìm thấy tại làng Lavang của dân tộc Kaho thuộc khu vực Ðồng Nai, Lâm Ðồng bởi ông P. Villaume vào năm 1902 và được giới thiệu sơ khởi trong bài khảo luận của E. M. Durand mang tựa để: Les archives des derniers rois chams (BEFEO VII, 1907, trang. 353 355).

P-B. Lafont

Cho đến hôm nay, lịch sử Champa vẫn còn là một chủ đề cần được nghiên cứu thêm một cách sâu rộng, vì đa số tư liệu của vương quốc này bị biến mất theo thời gian và văn bản còn lưu lại thì có số lượng quá ít, nhưng thường chứa đựng một nội dung rất khó hiểu. Chính đó là nguyên nhân giải thích tại sao

Thánh địa Mỹ Sơn

Vị quốc vương đầu tiên của quốc gia mang tên Champa, ám chỉ cho vương quốc Lin Yi có lãnh thổ nới rộng về phía nam của đèo Hải Vân, có thể là vua Sambhuvarman (?-629) hay thân phụ của ông ta tên là Rudravarman I (530 - ?) và cũng có thể là Vijayavarman (?- 529), tức là người đã lên ngôi

P-B. Lafont

Tên gọi vương quốc Hoàng Vương mà các nhà sử quan (historiographe) Trung Hoa thường xử dụng cho đến năm 859 tương ứng với giai đoạn mà trung tâm chính trị của Champa đã dời về phía nam nằm trong tiểu vương quốc Kauthara và Panduranga. Bằng chứng cụ thể đó là sau ngày dời thủ đô Champa

Tháp Hòa Lai

Ai cũng biết, tư liệu Champa khắc trên bia ký tự nhiên biến mất vào năm 854. Hai mươi năm sau, tức là vào năm 875, người ta mới tìm thấy lại các văn bản này, nhưng hầu hết nằm trong lãnh thổ của tiểu vương quốc Amaravati. Ðiều này chứng tỏ rằng tình hình chính trị Champa dưới danh nghĩa là một quốc gia

P-B. Lafont, Hà Nội 1954

Mặc dù khiếm khuyết tư liệu, nhưng người ta biết sau khi vua Harivarman II băng hà vào năm 998, vị tân vương Champa với tên thực thụ là Yang Po Ku Vijaya Sri đã dời thủ đô Indrapura vào năm 1000, vì quá gần biên giới của Ðại Việt, về phía nam tại Vijaya. Kể từ đó, Vijaya được xem như trung tâm chính trị

Dvarapala, thần gác cửa

Người kế thừa vua Harivarman V là một vị thái tử (Yuvaraja) lên ngôi vào năm 1139 với danh hiệu là Jaya Indravarman III. Chưa đầy 2 năm, sau khi hoàn tất các công trình xây dựng môt số đền đài tôn giáo tại thánh địa Mĩ Sơn vào năm 1140 và tại khu vực Po Nagar ở Nha Trang vào năm 1143,